Xuyên khung và các bài thuốc giảm đau đầu, phong thấp
23:53 |
Xuyên khung là cây dược liệu được trồng nhiều ở Việt Nam. Phân bố rải rác khắp cả nước với nhiều công dụng trị bệnh khác nhau trong dân gian như trị mụn nhọt, các bệnh do phong thấp gây ra,...
XUYÊN KHUNG
Xuyên khung dược liệu. Cây xuyên khung.
1. Tên: Ligusticum Wallichii Apiaceae (họ
Hoa tán)
2.
Mô tả
Thân
rễ (quen gọi là củ) có hình khối méo mó, nhiều dạng, đường kính 2-5 cm, có
nhiều u không đều nổi lên. Bề ngoài màu nâu đất, có nếp nhăn, xù xì, có vết
tích của rễ con còn sót lại. Phía đỉnh có vết thân cây cắt đi, hình tròn, lõm
xuống. Chất cứng, khó bẻ gãy. Mặt cắt ngang màu vàng nâu. Mùi thơm, vị cay hơi
tê.
3. Phân bố: 1 số vùng núi cao VN.
4. Bộ phận dùng: thân rễ phơi khô of cây
xuyên khung.
5. Thành phần hóa học: Alcaloid; Tinh dầu.
6. Định tính:
A.
Lấy 3 g bột dược liệu trộn với 0,5 ml dung dịch amoniac 10% (TT)
thêm 20 ml cloroform (TT), ngâm 4 giờ, thỉnh thoảng lắc, lọc. Dịch lọc
cho vào bình gạn, thêm 5 ml dung dịch
acid sulfuric 10% (TT), lắc, để yên cho dung dịch tách thành 2 lớp, gạn
lấy dịch acid cho vào 2 ống nghiệm, mỗi
ống 1 ml dịch acid.
Ống
1: Thêm 1 giọt thuốc thử Dragendorff (TT) có tủa màu đỏ gạch.
Ống
2: Thêm 1 giọt thuốc thử Bouchardat (TT) có tủa đỏ nâu.
B. Lấy 1 g bột dược liệu,
thêm 5 ml ether dầu hỏa (TT), để yên
10 phút ở nhiệt độ phòng, thỉnh thoảng lắc rồi để yên. Gạn lấy 1 ml dịch chiết
ether dầu hỏa đem bốc hơi đến cắn khô, thêm 3 giọt dung dịch acid
3,5-dinitro-benzoic pha trong methanol (TT) và 2 giọt methanol
bão hòa kali hydroxyd (TT) sẽ có màu tím hồng.
7. Chế biến và bảo quản:
- Rửa sạch, ủ trong 2-3 ngày cho đến khi mềm, thái
lát or bào mỏng, phơi hoặc sấy nhẹ lửa (40-50oC)
- Bq kín, để nơi khô ráo, để lâu phải sấy diêm
sinh. Dễ bị mốc mọt.
8. Công dụng:
- Điều kinh, chữa nhức đầu, cảm mạo, phong thấp,
ung nhọt
- Ngày dùng 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột
hay ngâm rượu.
9. Cách dùng:
- Trị đau bụng do xuất hiện kinh nguyệt: Xuyên
khung sử dụng phối hợp với Hồng hoa, Đào nhân, Đương quy, Bạch thược. Sau đó
sắc thuốc uống.
- Trị phong thấp: Có rất nhiều bài thuốc chữa
phong thấp từ xuyên khung. Ví dụ như bài thuốc sử dụng: Bạch chỉ, Khương hoạt,
Thương truật, Cảo bản. Sau đó sắc thuốc uống
- Trị ung nhọt: Nghiền thành bột Xuyên khung, sau
đó chúng ta trộn với bột Khinh phấn và trộn với dầu mè để bôi lên vết ung nhọt
-Trị đau đầu: Dùng Xuyên khung phối hợp Thạch cao (sống ), Tế tân, Cúc hoa. (Do phong hàn: thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Phòng phong. Sắc thuốc uống vài ngày là khỏi.
Theo: Dược diển VN IV
Thống Kê :